ÇOCUK RESMİ

RESİM:1
















Resim üç yaşında bir kız çocuğu tarafından yapılmıştır. Resmin ortasında yer alan yüz annedir ve ayrıntılama görülmektedir. Göz bebekleri, kirpikleri allık, dudaklar ve ruj, küpeler çizilmiştir. Anne çocuk için değerlidir. Resmin alt sol köşesinde baba çizilmiştir. Babanın gece gündüz gitmek zorunda kaldığı bir işi olduğu için çocuk babayı görememektedir. Baba önemsiz olarak nitelenebilecek bir şekilde çizilmiştir.

RESİM:2

6 yaşında bir kız çocuğu tarafından çizilmiştir. "Resimde bizim dükkanı çizdim." ifadesi resimde de görülmektedir. Çok sık yanyana dükkanların olduğu bir yerde babasının iş yeri bulunmaktadır. Çocuk gerçekte gördüğü kargaşayı resimlemiştir. Canlı renklerin kullanılması çocuğun mutlu olduğunu göstermektedir.

ÇOCUK RESMİ:3

Çocuktan "İşitme engelli biri kapıya misafir geldiğini nasıl anlayabilir?" problem durumuna çözüm bulup çizmesi istenmiştir.
Çocuk beş yaşında bir erkek çocuğudur. "Pencereden bakabilir." çözümünü üretip resimlemiştir. Ancak çok içe kapanık olması ve kendine güvenememesi nedeni ile resmi buruşturup çöpe atmak istemiştir. Resim bu nedenle buruşuktur.

RESİM:4

Resim üç yaşında bir kız çocuğu tarafından yapılmıştır. Evden ve evden daha yüksek görünen bir yüz yapılmıştır. Sorulduğunda yüzün kendisi olduğunu söylemiştir. Özgüvenin iyi geliştiği söylenebilir. Evin bacası çocuk resmine uygun değilmiş gibi görünse de, çocuk çatı yapmadığından oluşmuştur. Çünkü çocuğun oturduğu apartmanın çatısı yoktur. Çocuk çatıyı bu nedenle düz yapmış ve yine 90 derecelik açıyla bacayı yerleştirmiştir. Ayrıca evinin çocuk için önemli olduğunu ve evine ağız, burun, göz çizerek kişiselleştirdiğini görmek mümkündür.

RESİM:5

Kağıt enine tutulmuştur. 1. resmi yapan çocuğun yaptığı aynı konulu yapılmış bir başka resmi.

RESİM:6

Altı yaşında bir kız çocuğunun yaptığı bir resim. Resmin ortasına yapılmış kız resminin kendisi olduğunu söylemiştir. Özgüveninin iyi geliştiğini söylemek mümkündür.
Ev resmi küçük ama kızın yanında çizilmiştir. Ev önemli olmakla birlikte öncelik kendindedir. Günlük güneşlik bir ortam çocuğun mutlu olduğunu göstermektedir.

RESİM:7

Altı yaşında bir erkek çocuğu tarafından mumboya kazıma tekniği ile yapılmış dondurmacı resmi. Dondurmacının şapkası ve başla ilgili ayrıntılarla el parmakları bile resimde yapılmış ama ayaklar yapılmamıştır. Çocuk dikkatini çeken özelliklerde ayrıntıya inebilmektedir. Arabasıyla gezen dondurmacı ve çocuklar resmedilirken kullanılan teknik nedeni ile renk faktörü etkisizdir.

RESİM:8

Mumboya karbon tekniği ile çalışılmış, resim 7 nin karbon resmi.

RESİM:9














Resim beş yaşında bir kız çocuğu resimlenmesidir. Resimde öykü kahramanları kağıdın ortasına çizilmiştir. Resmin sağındaki siyah karalama öyküde geçen ve öykü kahramanlarına zararı dokunan çekirge sürüsüdür. Çocuk hoşuna gitmeyen olumsuzluğu siyah karalama olarak tarafından yapılmıştır. Anlatılan bir öykünün resmedilmesidir.

ÇOCUK RESMİNİ YORUMLAMA

Eğer çocuğunuzun yaptığı resimleri okuyabilirseniz size gönderdiği mesajın şifrelerini çözdünüz demektir.

“Ne mesajı? Çocuk sadece karalıyor.” Dediğinizi duyar gibiyim.

1.Adım:
Bakın ve sorun.Özellikle halkalar çizdiği dönemde çocuğunuz resimle mesaj vermeye başlar. Ancak bu dönemde mesajı çizdikleriyle değil, sözleriyle anlatır. Resim bir araçtır. Çocuğunuza ne yaptığını sorun. Verdiği cevapları dikkatle dinleyin. Örneğin:“Çiçek yaptım.” dediğinde ondan çizdiği çiçeği göstermesini isteyin ve çizimi inceleyin. (Sakın eleştirmeyin. “Hani çiçek? Hangi çiçekten söz ediyorsun?” türünden sorular sormayın. Çocuğunuz henüz benmerkezci dönemdedir ve neyi nasıl görmek isterse öyle görür. Gösterdiği tek bir çizgi, karalama ya da halka olabilir ama o çiçek yapmıştır.) Kâğıdın ortasına mı çizmiş, kenarına mı çizmiş, hangi renkle çizmiş, büyük mü yoksa küçük mü çizmiş? Bakın ne anlatıyor? Çocuğunuz büyüdükçe resimler anlaşılır hale gelmeye başlar. Çocuğunuza ne yaptığını sormaya devam edin. Birden fazla obje çizeceği için, neyi nereye yerleştirdiğine bakın. Renklerini inceleyin.

2.Adım:
Ne,nedir?Kâğıdın ortasına ve büyük çizilen objeler çocuk için önemli olanlardır. Kâğıdın kenarına kaydıkça ve küçüldükçe önemi azalır. Eğer çocuk belli bir rengi çok seviyor ve kullanıyorsa renk değerlendirmesi objektif olmayabilir. Çünkü çocuk salt önem verdiği objeleri sevdiği renge boyayabileceği gibi, önemsizleri de aynı renge boyayabilir. Çocuklar genellikle mutlu ve huzurlu ise canlı renkleri, mutsuzsa soluk ve siyah ağırlıklı renkler kullanma eğilimindedir. Aslında çocuğunuzun resmini onun el yazısı gibi görür ve onu kendine özel bir çocuk olarak değerlendirirseniz; onu anlamanız daha kolay olur.

3.Örnekler:

1-Beş yaşındaki kız çocuğu kâğıdın ortasına büyük bir kadın resmi çizmişti. Kadının kırmızı bir elbisesi vardı. Kucağında da küçük bir çocuk vardı. Hemen yanına diğer çizdiklerinden daha soluk bir renkle küçük bir kız çocuk resmi çizmişti ama boyut olarak küçüktü. Kâğıdın bir köşesine çok küçük bir erkek resmi çizmişti.

Yorumu: Çocuğa sorulduğunda ortadaki kadının annesi olduğunu söyledi. Annesinin ortaya ve büyük çizilmesinden annenin önemli olduğunu görebiliyoruz. Anneyi çizerken kullandığı renklerden anne ile sorunu yokmuş gibi değerlendirilebilir. Ancak kadının yanında küçük çizilmiş kız çocuğunun kendisinin olduğunu söylemesi kendini iyi hissetmediğinin bir işareti. Kadının kucağındaki çocuğun kardeşi olduğunu söyledi. Küçük çizdiğinden öneminin az olduğunu düşünsek bile kardeşin anneye yakın olduğunu anlatıyor küçük kız. İleride kâğıdın kıyısına yapılmış erkek resminin babası olduğunu söyledi Bu da babayla arasındaki mesafeyi ifade etmektedir.

Gerçekte kardeşi yeni doğduğu için anneanne ile kalan küçük kız için bulunduğu durumu resmetmiştir. Anneyle bir sorunu olmasa da anneden uzak olduğu için kendini kötü hissetmektedir. Kardeşi annesinin kucağındadır. Babayla mesafe açıklığı zaten açıktır.

2-Dört yaşında bir kız çocuğu kâğıda kocaman bir dikdörtgen çizmişti. Onun içinde iki dikdörtgen daha vardı. Dikdörtgenlerin içine birer çocuk resmi çizmişti. Buraya kadar her şey normaldi. Ancak dikdörtgenlerden birine siyah pastelle çarpı atmıştı.

Yorumu: Sorulduğunda büyük dikdörtgenin odası, diğer iki dikdörtgenin de yatakları olduğunu söyledi. Çarpı atılan kardeşinin yatağıydı. Kardeşini istemiyordu. Annenin birkaç ay önce doğum yaptığını biliyorduk. Anne okula geldiğinde “küçük kızın odasında kardeşi kalıyor değil mi?” diye sordum. Anne şaşırdı, “Tahmin ettiniz ya da eşim söyledi, değil mi?”dedi. Ona kızının resmini gösterdim. Çarpı işaretini göstererek “Kardeşine şiddet geliştirebilir.”dedim. “Kardeşine saldırdı bile, bu nedenle bebeği bizim odamıza aldık diye cevap verdi. Biz anneyi görünceye kadar mesajı iletmekte geç kalmıştık.

Örnekler çoğaltılabilir. Bizimle deneyimlerinizi paylaşın. Bekliyoruz.

ÇOCUKLAR İÇİN KOSTÜM

ÇOCUKLAR İÇİN BOYA ÇALIŞMALARI

Okul öncesi eğitimde boya çalışmaları, çocukların el becerileri gelişme aşamasında olduğundan; onların uygulayabileceği araç-gereç ve teknikler seçilerek uygulanır. Çocuğa grup etkinliklerinde teknikler öğretilmeli, çocuğun kendisinin alıp kullanabileceği şekilde araç-gereçler düzenlenmeli ve serbest zaman etkinliklerinde ise, salt yönlendirme yapılmalıdır.

BOYA ÇALIŞMALARINDA ÇOCUKLARIN KULLANABİLECEKLERİ
ARAÇ-GEREÇLER

1. BOYALAR: Pastel boya dışındaki tüm boyalar yapılacak etkinliğe göre öğretmen tarafından seçilerek hazırlanır. En uygunu çocuklar teknikleri öğrendikten sonra; boyalar hazırlanmalı; istediğinde çocuğun kendisinin alabileceği şekilde sınıf düzenlenmelidir.

2. BOYA KAPLARI: Boya kapları yayvan, kolay devrilmeyen nitelikte ve geniş ağızlı olmalıdır. Günümüzde devrildiğinde boya dökülmeyen hokka şeklinde kapaklı boya kapları piyasada satılmaktadır. Boya kapları içindeki rengi gösterecek şekilde şeffaf olmalıdır yada içindeki boyanın renginde olmalıdır. Kırılmayan ve kolay temizlenebilenler tercih edilmelidir.

3. BOYA FIRÇALARI: Her boya kabının içine ayrı ayrı fırça konularak kullanıldığından, yeterli sayıda fırça olmalıdır. Orta kalınlıkta ve kalın fırçalar kullanılmalıdır. Sapları çocuğun tutabileceği nitelikte olmalıdır.

4. KAĞITLAR: Her çalışmanın özelliğine göre kağıt kullanılmalıdır. Bireysel resimlerde resim kağıdı, duvarda yapılan resimlerde geniş ebatlı ambalaj kağıtları kullanılabilir. Genel olarak resim kağıdı tercih edilmelidir. Ancak okul öncesi eğitim kurumlarında yaygın olarak teksir kağıdı yada beyaz dosya kağıdı ekonomik olarak değerlendirilmekte ve kullanılmaktadır. Bireysel çalışmalarda resim kağıdı çok küçük yada çok büyük boyutta olmamalıdır.

5. DİĞER MALZEMELER: Boya çalışmalarında çocukların özgür çalışabilmesi ve öğretmenin müdahale etmemesi için önlük kullanılabilir. Yada çocuğa yıkanabilen, boya lekesi olması sakıncalı olmayan giysiler giydirilmelidir. Kolay temizlenebilen, çocuğun boyuna uygun masalar yada bireysel resim sehpaları kullanılmalıdır. Yerler halı kaplı ise masa yada sehpaların altına muşamba örtü serilmelidir. Ambalaj kağıtları duvara tutturulabileceği gibi, bahçede veya sınıfta çocukların boyunda yapılmış, ayaklı bir panoda aynı amaçla kullanılabilir. Parmak boyası çalışmalarında kullanılabilmesi için pano yıkanabilir özellikli olmalıdır.

BOYA ÇALIŞMALARINDA KULLANILAN TEKNİKLER

Her boya çeşidinde farklı teknikler uygulanır.

1. PASTEL VEYA MUM BOYA İLE ÇALIŞMA TEKNİKLERİ: Çocuk ilk resim çalışmalarında genellikle karalama yapar. Boyanın çocuk için herhangi bir kalemden farkı yoktur. Yaptığı çalışmalar genellikle çizgi şeklindedir.

.ÇİZME VE BOYAMA: 31-36. Aylarda çocuk önüne konan kağıda eline verilen boyayla; kağıdın boyutlarına uymadan, çoğu kez kağıdın dışına taşarak içiçe halkalar çizer. Bazan karalamalar karışıktır. Karalama döneminden şema öncesi devire geçiş arasında bağımsız halkalar çizilir. Çocuk 4 yaşına geldiğinde halkaların insan şekline dönüştüğü gözlenir.Hergün hızlı bir değişme yaşanır. Önce başa gövde eklenir. Baştan çizgi şeklinde kol ve bacaklar çıkar. Çocuk çevresindeki ayrıntıları farkettikçe ayrıntılar resme aktarılır. Genellikle çizgi şeklinde çizilen resimlerin boyutları farkedildikçe resimlerde değişir. Örneğin: kol ve bacaklar iki çizgiyle yapılmaya başlar. Bu aşamadan sonra boyama çalışmaları başlar. Öğretmenin yönlendirmesi de önemlidir. Özellikle 5-6 yaşlarında konunun verilmesi, çocuklarla birlikte yaşanmış çevre gözlemlerinden söz edilmesi, resimde boyanmamış bir yer kalmaması gerektiğinin belirtilmesi yönlendirmedir. 6 yaş grubunda önceden çizilmiş bir resmin taşırmadan boyanması işlemi okuma-yazma çalışmasıdır.

· KAZIMA TEKNİĞİ: Önceden boşluk kalmayıncaya kadar kalın bir tabaka halinde pastel boya yada mum boya ile boyanan (Ayrı renklerde veya aynı renk boyanabilir. Her katman ayrı bir renkte olabilir.) kağıt yüzeyinin bir kürdanla çizgi şeklinde kazınarak resim yapılması tekniğidir. Bu tekniği küçük yaş grupları uygulayamaz.

· KARBON TEKNİĞİ: Tüm yüzeyi hiç boşluk kalmayacak şekilde pastel boya yada mum boya ile boyanan kağıt yüzeyinin üstüne boş bir kağıt konulur. Bir ataçla tutturulur. Boş kağıt üstte kalacak şekilde masanın üstüne konularak kurşun kalem veya tükenmez kalemle çizgi resim yapılır. Boyama çalışmaları da olumlu sonuç vermekle birlikte çocukların uzun süre çalışmasını gerektirdiğinden altı yaş grubunda uygulanabilir.

· TWİST TEKNİĞİ: Küçülmüş mum boya veya pastel boya parçalarının iki kağıt arasında yuvarlanmasıyla resim oluşturulması tekniğidir.

2. SULU BOYA ÇALIŞMA TEKNİKLERİ: Okul öncesi çocukları ilk aşamada hazır sulu boyaları kullanamazlar. Ayrıca bazı teknikler salt öğretmenin hazırladığı boyalarla uygulanabilir ve ekonomiktir.

· SULU BOYA TEKNİĞİ: Çocuklar gerçek sulu boya tekniğini çalışamazlar. Fırçayı bir boya kalemi gibi kullanarak resim yaparlar. Öğretmenin hazırladığı sulu boya özel bir çaba gerektirmez.

· BASKI TEKNİĞİ: Çeşitli malzemelerin oluşturduğu dokulardan yararlanılır. Yüzeye boya sürülerek yada materyal boyaya batırılarak kağıt yüzeyine bastırılır.

· PÜSKÜRTME TEKNİĞİ: Kıvamsız boyanın diş fırçası yada püskürtme pompası ile püskürtülmesidir. Herhangi bir şablon üstüne püskürtülebileceği gibi fon oluşturmak için de kullanılabilir.

· DAMLATMA TEKNİĞİ: Kıvamlı (Şeker boya, kolalı boya, vb.) veya kıvamsız sulu boyanın kuru yada süngerle ıslatılmış kağıt yüzeyine damlatılmasıdır.

· AKITMA TEKNİĞİ: Kağıt yüzeyine damlatılan kıvamlı yada kıvamsız boyanın kağıdın sağa, sola, aşağı, yukarı eğilerek akıtılmasıdır.

· ÜFLEME TEKNİĞİ: Kağıt Yüzeyine damlatılan boyanın değişik yönlerden ince bir boru yardımıyla üflenerek yayılması işlemidir.

· SERPME TEKNİĞİ: Islatılmış kağıt yüzüne toz boya yada şekerin serpilmesi işlemidir.

· KÖPÜRTME TEKNİĞİ: Toz sabun yada deterjana toz boya eklenir. İnce bir boru ile üflenerek köpürtülür. Köpüklerin üstüne kağıt bastırılır.

3. PARMAK BOYASI ÇALIŞMA TEKNİKLERİ: Parmak boyası sulu boyanın muhallebi kıvamında hazırlanmış şeklidir. Çocuklar genellikle elleri ve parmakları ile çalışırlar.

· YAYARAK ÇALIŞMA TEKNİĞİ: Parmak boyası kolay temizlenebilecek bir masa yüzeyine yayılarak çalışılır. Çocuk bu yüzeyde bütün parmaklarını kullanarak resim hazırlar. Yardımcı malzemelerde kullanılabilir. Örneğin: Tarak, vb. Parmak boyası kağıt yüzeyi gibi kullanılır.

· PARMAK BATIRARAK ÇALIŞMA TEKNİĞİ: Özellikle temizlik konusunda problem yaşanan okullarda kolay uygulanabilir bir tekniktir. Çocuklar parmak boyasına parmaklarını bir fırça gibi batırarak kağıt yüzeyine resim yaparlar.

· PASTA HUNİSİ KULLANARAK ÇALIŞMA TEKNİĞİ: Parmak boyası pasta süslemede kullanılan yada köşesi incecik delinmiş bir naylon torbaya konulur. Çocuklar huniyi boya kalemi gibi kullanırlar. Huninin pompası bastırılarak yada naylon torba sıkılarak resim yapılır.

BOYA ÇALIŞMALARINDA DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR

Boya çalışmalarında kullanılan teknikler çocuklara birer birer grup etkinliklerinde gösterilerek öğretilmelidir. Öğrenilen tekniği, çocukların serbest zaman etkinliklerinde uygulayabilmesi için gerekli ortam düzenlemesi yapılmalıdır. Kağıtlar, boyalar, diğer boya malzemeleri (Boya kapları, fırçalar, vb.) çocukların ulaşabilecekleri dolap raflarına konulmalıdır. Yer genişse boya çalışmaları için ayrılan masanın üstü de kullanılabilir. Boya çalışmaları öğretmen tarafından; grubun özellikleri ( Yaş grubu, gelişim seviyeleri, eğitim tecrübeleri, ilgi ve yetenekleri) gözönüne alınarak önceden planlanmalıdır. Planda belirtilen araç-gereç önceden hazırlanmalıdır. Seçilen malzeme çocuklara uygun ( Zehirsiz, çocuğun kullanabileceği şekilde hazırlanmış, vb.) olmalıdır.

Çalışma ortamı çocuklara “Kirletme, döktün, üstünü kirlettin, vb.” sözlerle müdahale edilmeyecek Şekilde düzenlenmelidir. Fırçaları, boya kaplarını kullanma çocuklara önceden teknikler öğretilirken; öğretilmelidir. Çocukların üstlerini kirletmeleri istenmiyorsa; ya boyanmasında sakınca olmayan giysiler yada önlük giydirilmelidir. Çalışma masalarının yada sehpaların altına muşamba örtü serilmelidir.

Çocukların malzemeyi seçmesinden, resmi tamamlama aşamasına kadar öğretmen asla müdahale etmemelidir. Ancak çocuk başıboş bırakılmamalı, konu belirtilmelidir. Başladıkları resimi bitirmeleri konusunda yönlendirilmelidirler. Çocuk sıkıldıysa ve resmi yarım bırakmışsa, diğer serbert etkinliklerde bitirmesi için yönlendirilebilir. Çocuklar yeterince kendilerine güvenmiyorlarsa; öğrenim yaşantılarından, çevre gözlemlerinden söz edilebilir. Çalışmalar serbest olmakla birlikte, kuralsız değildir. Kurallara uymayanlar öğretmen tarafından yapıcı ancak kesin bir dille uyarılmalıdır. Öğretmen çocuklardan biri gibi cümle kurmalıdır. Örneğin: “Mavi boyadan aldığımız fırçayı kullandıktan sonra mavi kaba geri koyuyoruz.” Sebep-sonuç ilişkisi de açıklanabilir. “ Mavi boyadan aldığımız boyalı fırçayı bir başka kaba koyarsak, koyduğumuz kaptaki boyanın rengi değişir.” gibi. Çocukların çalışma esnasında temiz ve düzenli çalışmaları kurallar konularak ve kurallara uymaları sağlanarak sağlanabilir. Ancak esnek davranmaya özen gösterilmelidir. Çalışma sonunda çalışılan alan çocuklar tarafından iş bölümü yapılarak temizlenmeli ve bir sonraki çalışmaya temiz bırakılmalıdır.

Çocukların okula başladıkları günden itibaren her çocuk için bir dosya açılmalıdır. Çocukların resimlerine çocukların isimleri ve resmin yapıldığı tarih yazıldıktan sonra tarih sırasına göre resimler bu dosyada toplanmalıdır. Çocukların günlük olarak resimleri incelenerek çocuğun o günkü ruhsal durumu incelenebilir. Ancak dosyanın içindeki resimler baştan sona incelendiğinde çocuğun okula başladığı günden itiberen ulaştığı gelişim seviyesi ölçülebilir.

Çocukların resimleri dosyalanmadan mutlaka sergilenmelidir. Ana-babanın görebileceği okul öncesi eğitim kurumunun girirşindeki pano ve sınıf içindeki panoda sergilenebilir. Çocuklarının tümünün resminin sergilenmesine özen gösterilmelidir.